فیتنسیا
براساس تحقیقات علمی معتبر

نیمه عمر استروئید ها و زمان ماندگاری آن‌ها در بدن


نیمه عمر استروئید

آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که از لحظه ورود یک استروئید به بدن شما دقیقاً چه می‌گذرد؟ مانند همه داروها، استروئیدهای آنابولیک پیچیده هستند و برای درک کامل جزئیات نحوه عملکرد آنها لازم است مطالعات علمی بسیار تخصصی داشته باشید. اما درک مفهوم اساسی نیمه عمر استروئید چیزی است که همه بدنسازان و مصرف‌گنندکان استروئید باید به خوبی به آن مسلط باشند؛ زیرا به معنای واقعی کلمه نحوه استفاده ما از این مواد افزایش دهنده عملکرد را شکل می‌دهد.

هنگامی که درک کاملی از نیمه عمر استروئیدها و مدت زمان ماندگاری آن‌ها در بدن به دست آورید، زمانی که نوبت به برنامه ریزی و اجرای دوره‌ و همچنین پاکسازی (PCT) می‌رسد، در موقعیت بسیار مطمئن‌تری قرار خواهید گرفت.

این نوشته فقط برای افزایش آگاهی و دانش مخاطبان است و مصرف هیچ دارویی را تبلیغ نمی‌کند.

نیمه عمر استروئیدها : یک توضیح ساده

در دنیای پزشکی و دارویی، نیمه عمر یکی از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین ویژگی‌های داروهاست.

دانشمندان اغلب این را نیمه عمر حذف می‌نامند؛ زیرا به مدت زمانی که طول می‌کشد تا ماده به نصف دوز اولیه کاهش یابد، اشاره دارد. در واقع بدن شما به تدریج ماده دارویی را از بین می‌برد.

استروئیدهای آنابولیک ماده‌ای هستند که می‌توان نیمه عمر آن را مانند هر نوع داروی دیگری تعریف کرد.

متخصصان پزشکی به این قانون پایبند هستند: «داروهای مختلف نیمه عمر متفاوتی دارند. با این حال، همه آن‌ها از این قانون پیروی می‌کنند: پس از گذشت یک نیمه عمر، 50 درصد از مقدار اولیه دارو از بدن خارج می‌شود.

هر استروئید نیمه عمر متفاوتی دارد. اما هیچوقت یک عدد دقیق مشخص نخواهد بود. ایده بسیار عاقلانه‌ای است که به سه دلیل اصلی از نیمه عمر استروئیدهای آنابولیک که استفاده می‌کنید درک خوبی داشته باشید:

  • برای آگاهی از مدت زمانی که استروئید در اوج خواهد بود.
  • برای اینکه بدانید آن را هر چند روز مصرف کنید.
  • برای برنامه ریزی این که پاکسازی را چه مدت پس از اتمام دوره شروع کنید.

نیمه عمر استروئید یک عامل بسیار مهم در نحوه برنامه‌ریزی دوره مصرف استروئید و تعداد دفعات مصرف دارو است. از طرف دیگر به کمک دانستن آن می‌توانید تصمیم بگیرید که چه داروهایی را با هم استک کنید و در یک دوره به کار ببرید.

نکته مهم: مدت زمان تشخیص دارو در تست دوپینگ با نیمه عمر دارو یکسان نیست. شما میتوانید مقاله مدت زمان تست دوپینگ استروئیدها را مطالعه کنید.

این همچنین یک موضوع ایمنی است: تزریق نامناسب و بدون آگاهی در مورد نیمه عمر استروئیدها، می‌تواند منجر به عوارض جانبی شدید و خطرات جدی برای سلامتی شود. با آگاهی از نیمه عمر هر استروئیدی که قصد مصرف آن را دارید، می‌توانید از این امر جلوگیری کنید.

چه چیزی بر نیمه عمر استروئیدهای مختلف تاثیر می‌گذارد؟

نیمه عمر هر استروئید آنابولیک تحت تأثیر عوامل خارجی مختلف قرار می‌گیرد. دو مورد از تاثیرگذارترین عوامل نیمه عمر، عبارتند از:

  • نوع استر متصل به هورمون استروئیدی
  • نحوه مصرف (تزریقی/خوراکی)

سومین عامل مهمی که روی نیمه عمر استروئید تأثیر می‌گذارد، سرعت متابولیزه شدن آن توسط بدن فرد است.

نوع مصرف استروئید (تزریقی / خوراکی)

اکثر استروئیدهای آنابولیک یا از طریق تزریق یا از طریق قرص به شکل خوراکی مصرف می‌شوند. در حالی که استفاده پزشکی از تستوسترون می‌تواند شامل چسب‌ها یا ژل‌ها باشد، تصور نمی‌شود که این اشکال برای اهداف ورزشی و بدنسازی مفید باشند.

استروئیدهای خوراکی تقریباً همیشه نیمه عمر بسیار کوتاه دارند؛ یعنی استروئید به سرعت شروع به کار کرده و در مدت کوتاهی از بدن خارج می‌شود. نیمه عمر برخی از استروئیدهای خوراکی می‌تواند تنها چند ساعت باشد.

بر خلاف استروئیدهای تزریقی که دارای استر هستند، اکثر استروئیدهای خوراکی فاقد استر هستند. این هورمون‌ها به خودی خود بلافاصله پس از مصرف، از کبد عبور کرده و آزاد می‌شوند (این همان چیزی است که اغلب استروئیدهای خوراکی را برای کبد سمی می‌کند). فعالیت متابولیسم کبد نیز به متابولیسم سریعتر استروئیدهای خوراکی کمک می‌کند.

استروئیدهای تزریقی را می‌توان از طریق اتصال یک استر به هورمون اصلی در انواع مختلفی تولید کرد. برخی از استروئیدها، مانند تستوسترون، در چندین استر مختلف با نیمه عمرهای مختلف موجود هستند و این بر سرعت ترشح هورمون پس از تزریق تأثیر می‌گذارد.

نوع استر متصل به هورمون اصلی

اتصال یک استر به یک هورمون استروئیدی می‌تواند سرعت آزاد شدن آن را در جریان خون کاهش دهد و این فرآیند است که بیشترین نقش را در کنترل نیمه عمر استروئیدهای مختلف ایفا می‌کند.

همانطور که قبلاً اشاره کردیم، استروئیدهای خوراکی به طور معمول هیچ استر متصلی ندارند و در نتیجه بلافاصله پس از عبور از کبد در بدن فعال می‌شوند.

استروئیدهای تزریقی مقدار آهسته و ثابت‌تری از هورمون را آزاد می‌کنند و این استر متصل است که این فرآیند را کنترل می‌کند.

اتصال استر به مولکول اصلی هورمون، یک فرآیند شیمیایی برای اتصال یک ترکیب به هورمون است و طول زنجیره کربنی متصل نیمه عمر استروئید را تعیین می‌کند – یک زنجیره طولانی تر نیمه عمر را افزایش می دهد، در حالی که استرهای زنجیره کوتاه یک استروئید تزریقی با نیمه عمر کوتاه تر ایجاد می کنند.

هنگام استفاده از یک استروئید تستوسترون، این استر است که نحوه اثرات هورمون را کنترل می‌کند. به هر حال، تستوسترون بدون توجه به استر متصل دقیقاً همان استروئید است، اما این استر نیمه عمر تستوسترون و زمان فعال بودن آن در بدن را کنترل می‌کند.

این از نیمه عمر بسیار کوتاه تستوسترون پروپیونات تنها در چند روز تا نمونه رایج تستوسترون سایپیونات با نیمه عمر بیش از ۱۰ روز متغیر است.

بنابراین، نوع استر عامل شماره یک در تأثیرگذاری بر نیمه عمر یک استروئید است. در واقع این هدف اصلی از اتصال استر است – افزایش عمر فعال هورمون استروئیدی.

مقاومت به متابولیسم دارو

این مورد به اندازه استر متصل و نوع مصرف روی نیمه عمر دارو تاثیر ندارد. مقاومت هر استروئید در برابر فرآیندهای متابولیک طبیعی بدن در سرعت شکسته شدن آن نقش دارد.

تجزیه سریعتر متابولیسم علاوه بر سایر عواملی که در بالا ذکر شد به نیمه عمر کوتاه‌تر کمک می‌کند.

متابولیسم شما با افراد دیگر متفاوت خواهد بود، بنابراین این عامل به هیچ وجه از نظر سرعت تجزیه و حذف استروئید از بدن شما با سایر افراد یکسان نیست.

فرآیند متابولیک خود شما تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار می‌گیرد. مانند:

  • سن
  • جنسیت
  • وضعیت سلامتی شما؛ به خصوص سلامت کبد و کلیه
  • استفاده از هر داروی دیگری
  • تغذیه
  • ژنتیک

بنابراین در حالی که برخی از افراد ممکن است کمی نسبت به تجزیه متابولیک سریع استروئیدها مقاومت بیشتری داشته باشند، تفاوت زمانی ناچیز است و در نهایت مانند هر داروی دیگری، استروئیدها همیشه در نهایت از بدن حذف می‌شوند.

نیمه عمر استروئید چه کاری انجام می‌دهد؟

نیمه عمر یک استروئید روشی را به شما ارائه می‌دهد تا مشخص کنید آن استروئید تا چه مدت در بدن شما فعال می‌ماند و در سطحی است که عملکرد و مزایای فیزیکی قابل توجه و قابل دستیابی داشته باشد.

از نظر عملی، نیمه عمر استروئید چیزی است که به کمک آن فاصله زمانی بین مصرف نوبت‌های استروئید را برنامه‌ریزی می‌کنید – همه چیز از نحوه ترکیب استروئیدهای مختلف، تعداد دفعات مصرف آن و حتی طول دوره مصرف. همچنین تعیین زمان شروع پاکسازی نیز به نیمه عمر استروئیدها بستگی دارد.

از آنجایی که بدنسازان همیشه هدف خود را حفظ سطح پایدار و بهینه هورمون استروئیدی در جریان خون می‌دانند، اگر (مثلاً) از استروئید به عنوان یک درمان پزشکی جایگزین تستوسترون استفاده شود، مصرف استروئید بیشتر از نیمه عمر آن معمولاً نیاز است.

برای افزایش عملکرد، ما به ندرت می‌خواهیم منتظر بمانیم تا نیمه عمر استروئید به نقطه پایانی برسد، زیرا در آن زمان با کاهش سطح خونی استروئید و کاهش اثرات عملکرد دارو مواجه خواهید شد.

از آنجایی که هدف اصلی ما دستیابی به افزایش گسترده قدرت و عضله (و همچنین سایر فواید) است، استفاده از استروئیدها در بدنسازی در مقایسه با استفاده پزشکی متفاوت است – به زبان ساده، ما موانع را کنار می‌زنیم و نادیده می‌گیریم تا استروئید مصرف کنیم. در تعداد و دوز بسیار بالاتر از حالت پزشکی.

چطور دوره استروئید را به درستی برنامه ریزی کنیم؟

نیمه عمر هر استروئیدی که قصد دارید در دوره خود استفاده کنید تعیین می‌کند که چند بار باید دوز خود را مصرف کنید. خواه این کل دوز هفتگی شما باشد یا در برخی موارد دوز را به چندین بار در هفته تقسیم کنید.

بنابراین می‌توانید ببینید که چقدر مهم است که با نیمه عمر هر ترکیبی که استفاده می‌کنید، آشنا باشید. حتی اگر فقط یک دوره ترکیبی را انجام دهید.

یک اشتباه رایج این است که فرض کنیم نیمه عمر یک استروئید یک عدد ثابت و غیرقابل تغییر است. در واقع، نیمه عمر هر استروئید فقط یک تخمین است.

در برخی موارد شما محدوده‌ای از ساعت‌ها یا حتی روزها را خواهید دید که نیمه عمر را تخمین می‌زنند. این به این دلیل است که عوامل فردی مانند متابولیسم همیشه باعث تغییرات می‌شوند.

پس از کسب تجربه در استفاده از یک استروئید خاص، به خوبی متوجه خواهید شد که چه زمانی مزایا کاهش می یابد و سپس می‌توانید دوره‌های خود را با دقت بیشتری برنامه‌ریزی کنید تا حداکثر سود را از هر استروئید به دست آورید.

اما در بیشتر موارد، پیروی از توصیه‌های ورزشکاران و کاربران استروئید باتجربه از نظر دفعات تجویز، همچنان به احتمال زیاد بهترین نتایج را به شما می‌دهد. به هر حال، بسیاری از بهترین استروئیدهای آنابولیک برای چندین دهه مورد استفاده قرار گرفته‌اند و صدها هزار نفر از مردم استفاده کرده‌اند. در حال حاضر بهترین راه برای استفاده از طبق تجربیات گذشته مشخص شده است، بنابراین دلیلی برای تلاش و آموزش و خطای مجدد وجود ندارد.

ساختار دوره شما مستلزم در نظر گرفتن نیمه عمر هر استروئیدی است که استفاده می‌شود. هدف این است که هر دوز را قبل از رسیدن به نیمه عمر مصرف کنید – در غیر این صورت به نقطه ای خواهید رسید که مزایای آن کاهش می‌یابد.

ساختار دوره استروئیدی شما ممکن است نیاز داشته باشد که شامل یک ترکیب شروع کننده یا فرآیند بارگیری اولیه باشد. زمانی که از یک یا چند استروئید کند اثر (طولان استر) استفاده می‌کنید که نیمه عمر طولانی دارند، این مهم خواهد بود.

بدون شروع یا بارگیری اولیه، باید هفته‌ها منتظر باشید تا نتایج استروئیدهایی مانند دکا دورابولین و بولدنون را ببینید که به دلیل نیمه عمر طولانی خود شناخته شده‌اند.

استروئیدهای مناسب برای پیش بارگیری

به عنوان بدنسازانی که از استروئیدها استفاده می کنند، یکی از بالاترین اولویت های ما حفظ سطح پلاسمای خون بالا و ثابت از همه استروئیدهایی است که در یک دوره استفاده می‌شوند.

هنگامی که از یکی از استروئیدهای کند اثر (طولانی استر) استفاده می‌کنید، باعث کند شدن روند کسب نتیجه می‌شود.

یکی از راهبردهای رایج برای مقابله با این موضوع، گنجاندن یک استروئید زود اثر در شروع دوره است (معمولاً یک استروئید خوراکی) که به عنوان عامل اصلی آنابولیک عمل می‌کند در حالی که استروئیدهای کندتر زمان می‌برد تا نتیجه بدهند. این یک استراتژی شروع است.

اما یک استراتژی پیشرفته‌تر و به طور بالقوه حتی موثرتر، انجام پیش بارگیری است.

هدف اصلی از پیش بارگیری این است که سطح خونی یک استروئید را در سریع ترین زمان ممکن به حد مطلوب برسانید. این البته به شما امکان می‌دهد از اثرات و دستاوردهای سریعتر بهره‌مند شوید.

معمولاً هنگام استفاده از استروئیدهای کنداثرتر که نیمه عمر طولانی‌تری دارند مانند برخی از استرهای محبوب تستوسترون از جمله تستوسترون انانتات و تستوسترون سایپیونات، بارگذاری اولیه را انجام می‌دهیم.

از آنجا که این استروئیدها ممکن است چند هفته طول بکشد تا اثرات خود را ارائه دهند، بارگذاری اولیه یک استراتژی ایده آل است.

هنگام استفاده از استروئید، دو یا حتی سه برابر دوز معمولی خود در هفته اول یا بیشتر از آن استفاده می‌کنید. این به شما این امکان را می‌دهد که از افزایش سریع هورمون در هنگام تزریق استفاده کنید، که پس از تزریق کند می‌شود و تدریجی‌تر می‌شود.

پیش بارگیری این اثر اولیه را در اوایل دوره تقویت می‌کند و به شما امکان می‌دهد زودتر از افزایش عملکرد بهره‌مند شوید.

به طور معمول اگر بخواهید از تستوسترون انانتات با ۵۰۰ میلی گرم در هفته (یک دوز استاندارد) استفاده کنید، ممکن است بیش از یک ماه طول بکشد تا سطح خون شما واقعاً به نقطه 500 میلی‌گرم استروئید برسد. افزایش دوز همیشه بهترین گزینه نیست، زیرا در این صورت با عوارض جانبی دیگری مواجه خواهید شد.

تستوسترون انانتات می‌تواند سطح پلاسمای خون شما را بسیار سریع‌تر به سطح ۵۰۰ میلی‌گرم برساند و این شامل مصرف دوز ۱۰۰۰ میلی‌گرمی در روز اول است (یا هر چیزی که دو برابر مقدار معمول انتخابی شما باشد).

در روز هفتم، ۵۰۰ میلی گرم مصرف می‌کنید. در این زمان حدود ۵۰۰ میلی گرم از اولین دوز در گردش خواهد بود و شما را به ۱۰۰۰ میلی گرم برمی‌گرداند. سپس دوره را با ۵۰۰ میلی‌گرم در هفته ادامه دهید.

درست است که با استفاده از این روش بارگذاری اولیه، نتایج سریع‌تری به دست می‌آید، اما عوارض جانبی نیز سریع‌تر و شدیدتر در ابتدای دوره شروع می‌شود.

اگر به عوارض جانبی آندروژنیک و سایر عوارض حساس هستید، ممکن است پیش بارگیری برای شما مناسب نباشد، اما یک گزینه اضافی برای کسانی که ترجیح می دهند با استفاده از استروئید خوراکی شروع به کار نکنند، فراهم می‌کند.

فهرست نیمه عمر استروئیدها

جدول زیر شامل محبوب ترین/متداول استروئیدهای آنابولیک به همراه نیمه عمر آنها است:

نام دارونیمه عمر فعال
اکساندرولون (آناوار)۹ ساعت
اکسی متولون (آنادرول)۸ تا ۹ ساعت
وینسترول قرصی۹ ساعت
وینسترول تزریقی۱ روز
دیانابول قرصی۴.۵ تا ۶ ساعت
دکا دورابولین۱۵ روز
سوستانون ۲۵۰۱۵ تا ۱۸ روز
تستوسترون سایپیونات۱۲ روز
تستوسترون انانتات۱۰.۵ روز
تستوسترون پروپیونات۱ تا ۲ روز
تستوسترون سوسپانشن۱ روز
ناندرولون فنیل پروپیونات۴.۵ روز
ترنبولون استات۳ روز
ترنبولون انانتات۸ روز
پارابولان۱۴ روز
اومنادرن۱۵ تا ۱۸ روز
کلن بوترول *۱.۵ روز
پروویرون۱۲ ساعت
مسترون پروپیونات۳ تا ۴ روز
سوپردرول۶ تا ۸ ساعت
هالوتستین۹.۵ روز
پریموبولان خوراکی۲ تا ۳ روز
پریموبولان تزریقی۱۰.۵ روز
بولدنون (اکوئی پویز)۱۴ روز
تورینابول۱۶ روز
کلومیفن (کلوماید) *۵ تا ۷ روز
تاموکسیفن (نولوادکس) *۷ تا ۱۴ روز
آریمیدکس *۲ تا ۳ روز
لتروزول *۲ تا ۴ روز
جدول نیمه عمر داروهای بدنسازی

نکته: داروهایی که مقابل اسم آن‌ها علامت * قرار دارد، استروئید نیستند اما مصرف آن‌ها در دوره‌های استروئیدی یا پاکسازی بعد از دوره رایج است.

سوال‌های رایج در مورد نیمه عمر استروئید

کدام استروئید کوتاه‌ترین نیمه عمر را دارد؟

استروئیدهای خوراکی نیمه عمر بسیار کوتاه‌تری نسبت به داروهای تزریقی خواهند داشت زیرا هیچ استر متصلی ندارند. دیانابول دارای کوتاه ترین نیمه عمر استروئیدهای آنابولیک است که معمولاً توسط بدنسازان استفاده می‌شود. نیمه عمر آن می تواند به کوتاهی ۴.۵ تا ۶ ساعت باشد.
بسیاری از کاربران دیانابول را دو بار در روز مصرف می کنند تا از کاهش سطح خون جلوگیری کنند. به دلیل نیمه عمر کوتاهش، دیانابول به سرعت عمل می کند و بنابراین اغلب برای شروع یک دوره استفاده می‌شود.

چه مدت طول می‌کشد تا سطح تستوسترون بعد از یک دوره به حالت عادی بازگردد؟

استرهای مختلف تستوسترون نیمه عمر متفاوتی خواهند داشت و در ترکیب با عوامل دیگر مانند سلامت فردی شما معمولاً تا ۳ ماه طول می‌کشد تا عملکرد تستوسترون به حالت عادی برگردد (اگر PCT را انجام ندهید).
برای بازگردانی تستوسترون به حالت طبیعی در کوتاه‌ترین زمان پس از دوره، PCT ضروری است. اما نیمه عمر استروئیدهای شما تعیین می‌کند که در چه مرحله‌ای باید PCT را پس از پایان دوره شروع کنید.

کدام استروئید تستوسترون کمترین نیمه عمر را دارد؟

استر تستوسترون با کمترین نیمه عمر، تستوسترون پروپیونات با نیمه عمر تقریبی ۴.۵ روز است. بنابراین نیاز به تزریق مکرر دارد. بیشتر بدنسازان این نوع تستوسترون را هر دو روز یکبار تزریق می‌کنند، اما برخی حتی دوز کمتری را روزانه برای حفظ سطح خون بالا تزریق می‌کنند.

کدام استروئید آنابولیک بیشترین نیمه عمر را دارد؟

هر استروئیدی با استر آندکانوات نیمه عمر بسیار طولانی بیش از ۱۶ روز خواهد داشت. اما از بین استروئیدهای رایج تر، بولدنون و دکا دورابولین هر دو طولانی‌ترین نیمه عمر را در حدود ۱۵-۱۴ روز دارند.
این بدان معناست که آنها استروئیدهای کندی هستند که زمان زیادی طول می‌کشد تا نتیجه بدهند و اگر می‌خواهید فواید آنها در دوره شما سریعتر شروع شود، ممکن است نیاز به بارگیری اولیه داشته باشند.

استروئیدها چه مدت در بدن شما باقی می‌مانند؟

هر استروئید آنابولیک مدت زمان متفاوتی برای خروج از بدن شما خواهد داشت.
نیمه عمر یک استروئید می تواند از چند ساعت تا دو هفته متغیر باشد، اما این بدان معنا نیست که پس از پایان اثرات عملکرد، استروئید و اثرات آن کاملا از بدن شما خارج شده است.
بسیاری از استروئیدها هنوز هم می‌توانند هفته‌ها یا حتی ماه‌ها بعد از قطع مصرف، در تست دوپینگ شناسایی شوند، بنابراین مهم است که نیمه عمر یک استروئید را با زمان تشخیص آن اشتباه نگیرید.

نیمه عمر ترنبولون چقدر است؟

ترنبولون یکی از محبوب ترین استروئیدها است اما بسیاری از مردم نمی‌دانند که بیش از یک استر ترنبولون وجود دارد.
رایج‌ترین فرم ترنبولون استات است که نیمه عمر آن ۳ روز است. ترنبولون انانتات نیز وجود دارد که مانند تستوسترون انانتات، نیمه عمر طولانی تری بین ۷ تا ۱۰ روز دارد.

خلاصه و جمع‌بندی

روند مکرر نیمه عمر حذف، که در آن استروئید به نصف کردن غلظت خود در بدن ادامه می‌دهد تا زمانی که دیگر اثری نداشته باشد، برای همه انواع داروها و حتی ویتامین‌ها و غذاها صدق می‌کند. این یک مفهوم شیمی پیچیده است که با این وجود می‌توانیم در سطح پایه آن را درک کنیم.

راه مصرف (خوراکی یا تزریقی) و مقاومت در برابر متابولیسم فاکتورهای کلیدی هستند، اما مهمترین عامل در تعیین نیمه عمر استروئید، نوع استر آن است. در حالی که برخی از استروئیدها فقط در یک نوع استر موجود هستند، برخی دیگر گزینه‌های زیادی برای انتخاب دارند.

شما می توانید ببینید نیمه عمر یک استروئید در همه چیز از نحوه قرار دادن استروئیدهای مختلف گرفته تا نحوه انتخاب استرهای خاص و در نهایت نحوه برنامه‌ریزی و سازماندهی دوره‌ها و PCT شما چقدر نقش اساسی دارد.

شاید نادیده گرفتن نیمه عمر استروئید کار راحتی باشد، اما اگر بخواهید دوره استروئید را به شکل صحیح و کارآمد اجرا کنید، ضروری است که اطلاعات و دانش کافی در مورد نیمه عمر استروئیدها داشته باشید.

کانال تلگرام آموزش بدنسازی فیتنسیا

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *