پاکسازی بعد از دوره استروئید (PCT) – راهنمای جامع پاکسازی در بدنسازی

وقتی کاملا روی دوره استروئید، برنامه تمرینی و مکمل‌ها تمرکز کرده باشید، ممکن است از پاکسازی بعد از دوره استروئید غافل شوید.

یک دوره استروئید، سیستم هورمونی بدن شما را کاملا تغییر می‌دهد. ممکن است تولید تستوسترون توسط بدنتان به طور کامل متوقف شود. یکی از اصلی‌ترین اهداف پاکسازی (PCT) بعد از دوره استروئید، این است که هرچه سریع‌تر تعادل هورمونی در بدن ایجاد شود.

پاکسازی بعد از دوره استروئید یک گام حیاتی و ضروی است که باید انجام دهید. این کار به قدری مهم است که باید به اندازه خود دوره استروئید به تنظیم درست و اجرای آن اهمیت دهید. پاکسازی شامل چند دارو خواهد بود که ممکن است بتوانید آن‌ها را به راحتی از داروخانه تهیه کنید و یا شاید دسترسی به آن‌ها برای شما کمی دشوار باشد. در این نوشته از فیتنسیا، به طور جامع و کامل شما را در مورد پاکسازی بعد از دوره راهنمایی خواهیم کرد.

این راهنما تمام موارد و نکاتی که باید در مورد دوره پاکسازی بدانید و نحوه گنجاندن ترکیبات در دوره را پوشش می‌دهد. PCT مانند سایر برنامه‌ها و اقدامات بدنسازی، نه‌تنها نتایج شما را افزایش می‌دهد،‌ بلکه حفظ سلامت شما را نیز تضمین می‌کند.

این مطلب تنها برای افزایش آگاهی مخاطبان است و مصرف هیچ دارویی را تبلیغ نمی‌کند.

آیا من به پاکسازی بعد از مصرف استروئید نیاز دارم؟ اهمیت پاکسازی

پاکسازی بعد از دوره استروئید در بدنسازی ضروری است. شما باید آن را انجام دهید؛ زیرا تولید طبیعی تستوسترون بدن شما قطع شده است. بسته به اینکه از چه استروئیدی استفاده کرده‌اید، مدت زمان دوره شما چقدر بوده و سایر عوامل فردی، تولید تستوسترون طبیعی بدن شما ممکن است پس از یک دوره استروئیدی، بسیار کم و یا متوقف شده باشد. بنابراین، بازگرداندن آن به سطح نرمال بسیار مهم است. این هدف اصلی پاکسازی (PCT) است.

همیشه به یاد داشته باشید که وقتی دوره شما به اتمام می‌رسد و دیگر از استروئیدهای آنابولیک استفاده نمی‌کنید، بدن شما از حالت آنابولیک خارج می‌شود و این می‌تواند منجر به بروز مشکل در حفظ دستاوردهایی شود که برای رسیدن به آن‌ها سخت تلاش کرده‌اید. برای نگهداری حجم عضلات بعد از دوره استروئید، اجرای پاکسازی ضروری است. موارد زیر، اهمیت انجام پاکسازی پس از دوره استروئید را مشخص می‌کنند.

• بازگشت تولید تستوسترون طبیعی توسط بدن به سطح نرمال
• تثبیت و حفظ عضلات به دست آمده در طول دوره
• بازگشت عملکرد کلی بدن به حالت طبیعی و نرمال

پاکسازی بعد از دوره را می‌توان نوعی سم‌زدایی نیز به شمار آورد. در واقع شما باید بدنتان را در شرایطی قرار دهید که بدون وجود استروئید نیز به عملکرد طبیعی خودش بازگردد. هدف نهایی این است که از دوره استروئید خارج شوید و در عین حال بتوانید تا حد امکان عضلات خود را حفظ کنید و به تعادل هورمونی مناسب برسید.

۳ داروی محرک تستوسترون برای بازیابی HPTA در پاکسازی

۳ دسته دارویی اصلی که می‌توانند در پاکسازی نقش بسیار مفید و موثری داشته باشند عبارتند از:

• SERM: تعدیل‌کننده‌های انتخابی گیرنده‌های استروژن مثل کلومیفن یا تاموکسیفن
• AI: ضد آروماتازها مثل لتروزول (فمارا)
• HCG: گنادوتروپین کوریونی انسان

پاکسازی بعد از دوره استروئید باید طبق شرایط ورزشکار و ترکیبات استروئیدی موجود در دوره تنظیم شود. برای این منظور با مربی بدنسازی مشورت کنید.

SERM ها (تعدیل‌کننده‌های انتخابی گیرنده‌های استروژن)

انواع مختلفی از SERM وجود دارد که هرکدام مزایا و معایت خاص خود را داند. هنگامی که صحبت از استفاده SERM در پاکسازی بعد از دوره استروئید می‌شود، اسامی که بیشتر با آن‌ها روبرو می‌شوید عبارتند از:

• تاموکسیفن (نولوادکس)
• کلومیفن سیترات (کلوماید)
• تورمیفن سیترات (فارستون)

در دسته SERMها کلوماید قوی‌تری از سایر موارد در نظر گرفته می‌شود. اما خطر عوارض جانبی آن نیز بیشتر است.

SERMها برای جلوگیری از عوارض جانبی سطوح بالای استروژن تولید شده‌اند. اما همانطور که از نام‌ها (تعدیل کننده‌های انتخابی گیرنده‌های استروژن) پیداست، به صورت صد در صدی باعث کاهش استروژن نمی‌شود. در حالی که ممکن است در برخی نقاط بدن اثرات استروژن را کاهش دهد، در برخی نقاط دیگر اثر استروژن را تشدید می‌کند.

این یعنی SERM ها (مثل کلومیفن یا تاموکسیفن) در کنار اثرات مفید و مثتبی که دارند،‌ ممکن است عوارض جانبی نیز به دنبال داشته باشند. اما با این حال، باز هم این داروها به عنوان یکی از بهترین گزینه ها برای دوره‌های پاکسازی محسوب می‌شوند. در صورت استفاده صحیح از آن‌ها بدنسازان می‌تواند به نتایج بسیار مثبتی دست یابند.

از آن‌جایی که SERMها اغلب به عنوان داروی ضد سرطان سینه برای زنان استفاده می‌شوند، به عنوان یک آنتاگونیست استروژن (کاهش دهنده استروژن) روی بافت سینه عمل می‌کنند؛ بنابراین، برای جلوگیری از ابتلا به عارضه جانبی ژنیکوماستی مفید هستند.

مزایای اصلی استفاده از SERM ها عبارتند از:

• تولید تستوسترون را تحریک می‌کند.
• کاهش عوارض جانبی استروژنیک ناشی از مصرف استروئید.
• به بازیابی عملکرد هورمونی طبیعی بدن کمک می‌کند.
• ممکن است به پایین نگه داشتن سطح کلسترول کمک کند.

می‌توانیم بگوییم این داروها تقریبا یکی از ترکیبات اصلی موجود در دوره پاکسازی بعد از دوره استروئید هستند، اما چون اثرات مختلطی روی استروژن دارند، نباید کل پاکسازی به همین داروها محدود شود.

به طور کلی اینطور تصور می‌شود که داروهایی مثل کلومیفن، تاموکسیفن یا سایر تعدیل‌کننده‌های انتخابی گیرنده‌های استروژن، باعث کاهش سطح استروژن می‌شوند. اما برعکس در برخی نقاط بدن باعث افزایش سطح استروژن می‌شوند.

اختلالات بینایی یکی از بزرگترین نگرانی‌ها در مصرف SERMها است. کلومیفن یکی از قوی‌ترین داروهای این دسته است که به طور خاص ممکن است باعث بروز مشکلات بینایی شود؛ پس آن را جدی بگیرید.

داروهای مهارکننده آروماتاز (AI)

مانند SERMها، داروهای مهارکننده آروماتاز نیز اثرات استروژن را کاهش می‌دهند. زمانی که سطح تستوسترون در بدن بیش از اندازه افزایش یابد، بدن در فرآیندی به نام آروماتاز،‌ تستوسترون را به استروژن تبدیل می‌کند. داروهای مهارکننده آروماتاز (مثل لتروزول) همانطور که از نامشان پیداست، از آروماتاز جلوگیری می‌کنند.

چند نمونه از داروهای مهارکننده آروماتاز (AI):

• آناستروزول (آریمیدکس)
• لتروزول (فمارا)
• اگزمستان (آروماسین)
• آریمیستان (ATD)

با این حال،‌ برخلاف SERMها که استروژن را در سلول‌های بافتی مسدود می‌کنند، مهارکننده‌های آروماتاز میزان کل استروژن موجود در بدن را کاهش می‌دهند. (با کاهش فرآیند آروماتاز).

مزایای اصلی مصرف مهارکننده‌های آروماتاز عبارتند از:

• مسدود کردن آنزیم آروماتاز (جلوگیری از تبدیل آندروژن به استروژن)
• با کاهش استروژن باعث افزایش تستوسترون می‌شود.
• پیشگیری یا کاهش ژنیکوماستی
• کاهش اثرات استروژنیک HCG

در حالی که لتروزول برخی مزایا را به ورزشکار ارائه می‌دهد،‌ می‌تواند عوارض جانبی و مشکلاتی را نیز در پی داشته باشد. مانند:

• ریزش مو
• گرگرفتگی
• افزایش خطر لخته شدن خون
• ضربان قلب غیرطبیعی
• درد مفاصل
• درد ماهیچه‌ها

هدف از مصرف مهارکننده‌های آروماتاز به عنوان بخشی از پاکسازی بعد از دوره استروئید، جلوگیری از ریزش عضلات و افزایش تولید تستوسترون است.

اما با این حال، مصرف مهارکننده‌های آروماتاز قوی (مثل لتروزول) بعد از دوره استروئید، چندان رایج نیست؛ زیرا باعث کاهش شدید استروژن می‌شود، در حالی که مردان نیز برای عملکرد طبیعی نیاز به مقدار کمی استروژن دارند.

از مهارکننده‌های آروماتاز معمولا برای پیشگیری از عوارض جانبی در حین دوره استروئید استفاده می‌شود.

جالب است بدانید که داروی HCG (که در اکثر دوره‌های پاکسازی وجود دارد) می‌تواند سبب افزایش سطح استروژن بدن شود. از این رو هنگامی که گنادوتروپین کوریونی انسانی (HCG) را در پروتکل پاکسازی بعد از دوره استروئید قرار می‌دهید، مهارکننده‌های آروماتاز می‌توانند از اثرات جانبی استروژنیک آن بکاهند.

HCG (گنادوتروپین کوریونی انسانی)

HCG یک داروی تزریقی است که می‌تواند به درمان یا جلوگیری از برخی عوارض جانبی جدی‌تری که در مصرف استروئیدها مشاهده می‌کنیم، مانند کوچک شدن بیضه‌ها و ناباروری احتمالی (کاهش تولید اسپرم) کمک کند.

«اچ سی جی» در پزشکی توسط مردانی که سطوح تستوسترون پایین و ناباروری دارند مصرف می‌شود.

مزایای مصرف HCG در پاکسازی بعد از دوره استروئید بدنسازی عبارتند از:

• تولید طبیعی تستوسترون را بازیابی کرده و افزایش می‌دهد.
• بیضه‌ها را به اندازه و عملکرد طبیعی بازمی‌گرداند.
• تولید اسپرم را افزایش می‌دهد.
• از تحلیل و ریزش عضلاتی که به دست آورده‌اید جلوگیری می‌کند.

برخی از اثرات منفی احتمالی HCG عبارتند از:

• خستگی
• سردرد
• افسردگی
• ژنیکوماستی
• تورم دست و پا

مصرف طولانی مدت HCG می‌تواند تولید اسپرم و تستوسترون را متوقف کند.

در پروتکل پاکسازی بعد از دوره استروئید، HCG باید با مهارکننده آروماتاز و همچنین یک SERM استفاده شود. نه‌تنها استفاده از HCG به تنهایی در پاکسازی هیچ فایده‌ای ندارد، بلکه انجام این کار باعث کاهش هورمون LH (لوتئینیزه) می‌شود.

در عوض، همیشه از HCG به همراه یک AI یا SERM برای مقابله با افزایش استروژن استفاده کنید. در این صورت بدون بروز عوارض جانبی استروژنیک، فعالیت بیضه‌ها تحریک شده و تولید اسپرم و تستوسترون افزایش می‌یابد.

SERM برای پاکسازی بعد از دوره استروئید

کلومیفن سیترات (کلوماید)

کلومیفن برای بهبود باروری در زنان تولید شده است. روش انجام این کار تحریک غده هیپوفیز برای افزایش سطح LH و هورمون FSH (محرک فولیکول) است. این دو هورمون (LH و FSH) منجر به تحریک تولید تستوسترون در مردان می‌شود.

کلوماید یکی از پرکاربردترین داروها در پاکسازی بعد از دوره استروئید است. این دارو به عملکرد و تولید طبیعی تستوسترون کمک می‌کند. برخی از مزایای اصلی مصرف کلومیفن توسط بدنسازان عبارت است از:

• قوی‌تر از نولوادکس (تاموکسیفن) است.
• می‌تواند استروژن را مسدود کند.
• تولید تستوسترون طبیعی را تحریک می‌کند.
• تاثیر مثبتی بر سطح کلسترول از طریق کبد دارد.

اما در کنار این فواید، یک سری عوارض جانبی بالقوه دارد. از جمله عوارض جانبی و خطرات کلومیفن می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• مشکلات بینایی (تاری دید، حساسیت به نور) – در اکثر اوقات برگشت پذیر است.
• آب مروارید
• تجمع مایع در ماکولا (شبکیه چشم)
• در موارد نادر از دست دادن بینایی

زمان شروع مصرف کلومیفن در پاکسازی بعد از دوره استروئید، باید طبق ترکیبات استروئیدی موجود در دوره تعیین شود. در این مورد می‌توانید با مربی مشورت کنید.

در مورد دوز مصرف، به طور عمومی مصرف ۵۰ میلی‌گرم در روز به مدت ۳ هفته (برای دوره‌های خفیف تا متوسط)‌ مناسب به نظر می‌رسد. اگر تصمیم گرفته‌اید در پاکسازی بعد از دوره از کلومیفن استفاده کنید، برای کسب راهنمایی بیشتر می‌توانید با کارشناسان فیتنسیا مشورت کنید.

پاکسازی با تاموکسیفن (نولوادکس)

تاموکسیفن که با نام تجاری نولوادکس شناخته می‌شود، با هدف متوقف کردن اتصال استروژن به گیرنده‌ها، به ویژه در بافت سینه به کار می‌رود. (در اصل برای مقابله با سرطان سینه ساخته شده است).

نولوادکس به کاهش عارضه جانبی ژنیکوماستی کمک می‌کند. این یک ترکیب مفید و بسیار محبوب در پاکسازی بعد از دوره است. مزایای اصلی تاموکسیفن عبارتند از:

• پیشگیری از ژنیکوماستی
• عملکرد طبیعی هورمونی را بازیابی می‌کند
• عوارض جانبی آن کمتر از کلومیفن است
• هم ضد استروژن است و هم تستوسترون را افزایش می‌دهد.
• می‌تواند کلسترول را کاهش دهد. (به دلیل اثرات آگونیستی بر روی کبد)
• حفظ استروژن در سطح پایین

اثرات منفی بالقوه ناشی از مصرف نولوادکس شامل موارد زیر هستند:

• سردرد
• مشکلات گوارشی
• گرگرفتگی
• کاهش احتمالی سطح IGF-1
• کاهش میل جنسی
• نازک شدن یا ریزش مو

اگر دوره استروئید شما در سطح مبتدی باشد، تاموکسیفن می‌تواند یک ترکیب مفید برای پاکسازی (PCT) باشد. با این حال،‌ برخی بدنسازان تمایل دارند آن را در طول دوره استروئید و همچنین بلافاصله پس از‌ان مصرف کنند تا سطح تستوسترون را بالا نگه دارند.

طول دوره توصیه شده برای تاموکسیفن، ۴ هفته است. اگرچه در برخی پروتکل‌های پاکسازی تنها ۳ هفته در نظر گرفته می‌شود.

مانند تمام SERMها و هر دارویی که در پاکسازی استفاده می‌کنید، اگر می‌خواهید از اثرات مثبت تاموکسیفن بهره‌مند شوید، باید آن را با دوز درست مصرف کنید. در مورد دوز و نحوه صحیح مصرف تاموکسیفن چند حالت مختلف وجود دارد. در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

یک دوز توصیه شده به شکل زیر است:

• هفته ۱
  • ۴۰ میلی‌گرم در روز
• هفته ۲ و ۳
  • ۲۰ میلی‌گرم در روز
• هفته ۴
  • ۱۰ میلی‌گرم در روز

یک پروتکل ۳ هفته ای دیگر به شکل زیر توصیه شده است:

• روز اول
  • ۱۰۰ میلی‌گرم
• ۱۰ روز بعدی
  • ۶۰ میلی‌گرم در روز
• ۱۰ روز آخر
  • ۴۰ میلی‌گرم در روز

کلومیفن یا تاموکسیفن؟ کدام یک برای پاکسازی بهتر است؟

تاموکسیفن در مقایسه با کلومیفن، عوارض جانبی کمتری دارد. نگران‌کننده‌ترین عارضه جانبی کلومیفن، مشکلات بینایی است.

تاموکسیفن در مقایسه با کلومیفن ضعیف‌تر است اما به این معنی نیست که هیچگونه عوارض جانبی ندارد.

ترکیب این دو دارو در پاکسازی بعد از دوره استروئید، فایده‌ای ندارد. باید یکی از آن‌ها را براساس ترکیبات موجود در دوره استروئیدی که سپری کردید انتخاب کنید.

پیشنهاد می‌کنم مطلب «کلومیفن یا تاموکسیفن؟» را مطالعه کنید.

مهارکننده‌های آروماتاز (AI) برای پاکسازی بعد از دوره استروئید

مهارکننده‌های آروماتاز از تولید استروژن جلوگیری ی‌کنند و استروژن در گردش را کاهش می‌دهند. بسیاری از ورزشکارانی که استروئید مصرف می‌کنند، در طول دوره و یا در پاکسازی بعد از آن، AI ها را مصرف می‌کنند.

آریمیدکس (آناستروزول)

آریمیدکس یک داروی کاهش‌دهنده استروژن برای درمان سرطان سینه است. این دارو برای بدنسازان مفید است؛ زیرا می‌تواند سطح استروژن موجود را کاهش دهد و تولید استروژن بیشتر را متوقف کند.

تنها برخی از فواید آریمیدکس عبارتند از:

• تولید استروژن بیشتر را متوقف می‌کند.
• سطح استروژن را کاهش می‌دهد.
• به جلوگیری از ژنیکوماستی کمک می‌کند.
• احتمال آکنه را کاهش می‌دهد.
• از احتباس اب جلوگیری می‌کند.
• فشار خون را کاهش می‌دهد.
• سطح تستوسترون را افزایش می‌دهد.

البته این دارو برخی اثرات منفی نیز دارد. به عنوان مثال،‌ اگر آریمیدکس همراه با تاموکسیفن مصرف شود، بی اثر خواهد شد. همچنین سایر عوارض جانبی آن عبارتند از:

• سردرد
• حالت تهوع
• درد مفاصل

درست مثل آروماسین، آریمیدکس نیز گاهی اوقات توسط بدنسازان در طول دوره‌های استروئیدی و پاکسازی بعد از دوره برای پیشگیری از افزایش سطح استروژن استفاده می‌شود.

با توجه به ترکیبات دوره استروئید و دوز آن‌ها، تنها ۰.۵ الی ۱ میلی‌گرم آریمیدکس در روز، می‌تواند تا حد مناسبی از افزایش استروژن جلوگیری کند. اگر از استروئیدهای خفیف استفاده کنید و یا طول دوره کوتاه باشد، مصرف تنها ۰.۵ میلی‌گرم آریمیدکس هر ۲ یا ۳ روز برای شما کافی خواهد بود.

آروماسین (اگزمستان)

آروماسین یک دارو برای درمان سرطان سینه در مصارف پزشکی است. اما این دارو در پاکسازی بعد از دوره استروئید توسط بدنسازان نیز مصرف می‌شود؛ زیرا اثرات مطلوبی در مبارزه با عوارض جانبی استروژنیک مثل ژنیکوماستی و احتباس آب دارد.

در مقایسه با سایر مهارکننده‌های آروماتاز، آروماسین تأثیر منفی کمتری بر سطح کلسترول دارد. این یکی از دلایل محبوبیت آروماسین در میان بدنسازان است.

برخی از فواید اصلی آروماسین برای بدنسازانی که استروئید مصرف می‌کنند، عبارت است از:

• کاهش سطح استروژن و کمک به افزایش سطح تستوسترون
• کمک به پیشگیری از ژنیکوماستی

برخی عوارض جانبی ناشی از مصرف آروماسین عبارتند از:

• ریزش مو به دلیل تبدیل تستوسترون به دی هیدرو تستوسترون
• اضطراب
• افسردگی
• افزایش فشار خون
• کاهش تراکم استخوان
• درد استخوان‌ها و مفاصل
• خستگی
• گر گرفتگی
• سردرد

بسیاری از ورزشکاران برای پایین نگه داشتن سطح استروژن، آروماسین را هم در طول دوره استروئید و هم در پاکسازی بعد از دوره استفاده می‌کنند.

دوز نرمال آروماسین ۱۰ تا ۲۵ میلی‌گرم در روز است. بسته به قدرت استروئیدها و طول دوره، باید دوز مناسب را انتخاب کنید.

آریمیستان (ATD)

آریمیستان یکی دیگر از مهارکننده‌های آروماتاز است که تبدیل تستوسترون به استروژن را متوقف می‌کند. در نتیجه از عوارض جانبی استروژنیک ناشی از مصرف استروئیدها جلوگیری به عمل می‌آورد.

آریمیستان هم در طول دوره و هم در پاکسازی بعد از دوره استروئید برای جلوگیری از افزایش سطح استروژن استفاده می‌شود. این ترکیب عوارض جانبی گزارش شده کمی دارد. برخی از مزایای آریمیستان برای مصرف‌کنندگان استروئید، عبارتند از:

• افزایش سطح تستوسترون
• تأثیر منفی کمتری بر کلسترول دارد.
• به حفظ نتایج حاصل از مصرف استروئید کمک می‌کند.
• کاهش سریع استروژن
• کاهش استروژن در کوتاه مدت و بلند مدت
• جلوگیری از ژنیکوماستی
• کنترل سطح کورتیزول

دوزهای زیاد آریمیستان و یا مصرف طولانی مدت آن، می‌تواند کبد را تحت فشار قرار دهد و به آن آسیب برساند.

۲۵ تا ۷۵ میلی‌گرم در روز، یک دوز موثر برای پاکسازی بعد از دوره استروئید (PCT) به شمار می‌رود. توصیه می‌شود ابتدا با دوز کم شروع کنید و در صورت لزوم و عدم بروز عوارض جانبی، دوز مصرف را افزایش دهید.

HCG برای پاکسازی بعد از دوره استروئید (PCT)

HCG یک کاربرد پزشکی برای تحریک بیضه‌ها به تولید تستوسترون دارد. از‌ آن‌جایی که اکثر استروئیدها باعث کاهش فعالیت طبیعی بیضه و کاهش تولید تستوسترون می‌شوند، از HCG برای تحریک بیضه ها جهت تولید مجدد تستوسترون استفاده می‌شود.

HCG مشابه هورمون لوتئینیزه‌کننده عمل می‌کند که بیضه‌ها را برای تولید تستوسترون و اسپرم تحریک می‌کند. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، بیضه‌ها به اندازه طبیعی بازخواهند گشت.

داروی HCG (گنادوتروپین کوریونی انسانی) راهی سریع و موثر برای بازگرداندن تستوسترون به حالت نرمال و بازیابی تعادل هورمونی بعد از دوره استروئید است.

از آن‌جایی که داروی HCG خطر ابتلا به ژنیکوماستی را افزایش می‌دهد، همیشه باید با یک مهارکننده آروماتاز استفاده شود. طول دوره مصرف HCG معمولا بین ۴ تا ۶ هفته است.

به طور کلی، ۲۵۰۰ واحد در هفته و به مدت ۲ هفته، برای اکثر مصرف‌کنندگان استروئید مناسب به نظر می‌رسد.

SERM ها، مهارکننده های آروماتاز یا HCG – کدام یک بهتر است؟

از آن‌جایی که HCG در واقع سطح استروژن را افزایش می‌دهد، برای مبارزه با افزایش استروژن باید آن را به همراه یک مهارکننده آروماتاز مصرف کنید.

SERM ها را در کنار مهارکننده‌های آروماتاز مصرف نکنید؛ زیرا این داروها با هم تداخل دارند و ممکن است اثر یکدیگر را خنثی کنند. تداخلات شناخته شده‌ای بین آریمیدکس و نولوادکس وجود دارد.

برای کاهش فعالیت آروماتازی که HCG ایجاد می‌کند، آروماسین موثرترین گزینه است. در این صورت باید آروماسین را با دوز ۲۵ میلی‌گرم در روز مصرف کنید.

هر دو ترکیب HCG و آروماسین در پاکسازی بعد از دوره استروئید، باید به صورت همزمان شروع و همچنین قطع مصرف شوند. پس از قطع مصرف HCG و آروماسین، می‌توانید پاکسازی را با مصرف روزانه ۲۰ الی ۴۰ میلی‌گرم تاموکسیفن سیترات به مدت چند هفته ادامه دهید.

بهترین برنامه پاکسازی بعد از دوره استروئید

توصیه‌ها و نظرات زیادی در مورد بهترین و موثرترین پاکسازی بعد از دوره استروئید در دنیای بدنسازی وجود دارد. فاکتورهای مختلفی در تعیین بهترین پاکسازی موثر است. از جمله:

• نوع استروئیدهای موجود در دوره
• طول دوره
• دوز مصرف استروئیدها
• شرایط جسمانی ورزشکار

بنابراین، به هیچ وجه نمی‌توانیم یک برنامه پاکسازی مشخص را برای تمام ورزشکاران و انواع دوره‌های استروئیدی ارائه کنیم.

شما می‌توانید برای طراحی برنامه پاکسازی مخصوص خودتان، با مربی بدنسازی مشورت کنید!

آیا بعد از مصرف سارم نیز به پاکسازی نیاز داریم؟

در حالی که سارم ها برخلاف استروئیدهای آنابولیک به استروژن تبدیل نمی‌شوند، اما باعث سرکوب تولید طبیعی تستوسترون می‌شوند. ممکن است این سرکوب خفیف باشد و یا تولید تستوسترون را کاملا متوقف کند.

این اتفاق، شما را در معرض خطر کاهش شدید تستوسترون بعد از اتمام دوره قرار می‌دهد.

درست است که سارم‌ها به طور مستقیم باعث افزایش سطح استروژن نمی‌شوند، اما با این حال، ممکن است بنا به برخی دلایل دیگر، سطح استروژن افزایش یابد. برای مثال بر هم خوردن تعادل هورمون.

بنابراین، برخلاف بسیاری از ادعاها (که بیشتر تبلیغاتی هستند)، سارم‌ها نیز ممکن است به طور غیرمستقیم سطح استروژن را افزایش داده و منجر به بروز عوارض جانبی مثل ژنیکوماستی شوند.

برای مبارزه با این امر، برخی از ورزشکارن در دوره‌های سارم نیز، از داروهای مهارکننده آروماتاز استفاده می‌کنند. اما این کار نیز ممکن است مشکل ساز شود؛ یعنی سطح استروژن بیش از اندازه کاهش یابد و نزدیک به صفر شود. (مردان نیز به سطوح کمی از استروژن نیاز دارند). بنابراین، متوجه می‌شویم که داروهای مهارکننده آروماتاز، برای مصرف در کنار سارم‌ها بیش از اندازه قوی هستند.

آریمیدکس و لتروزول مهارکننده‌های آروماتاز قدرتمند هستند که توسط کاربران استروئید مصرف می‌شوند. اما توصیه می‌شود مصرف‌کنندگان سارم ها، از آریمیستان که یک مهارکننده آروماتاز متوسط است استفاده کنند.

برای جلوگیری از کاهش تستوسترون که در پایان دوره سارم رخ خواهد داد، باید پاکسازی مناسبی اجرا کنید.

زمان شروع پاکسازی، یک روز بعد از مصرف آخرین دوز سارم است؛ زیرا نیمه عمر این دسته از داروها در مقایسه با استروئیدها کوتاه‌تر است

بسته به نوع سارم های استفاده شده، دوز مصرف و طول دوره می‌توانید از ترکیباتی مثل تاموکسیفن یا کلومیفن برای پاکسازی استفاده کنید.

جمع‌بندی و توصیه‌های پاکسازی بعد از دوره استروئید

انتخاب پروتکل پاکسازی (PCT) مناسب، بر اساس فاکتورهای زیادی انجام می‌شود. مثل سن، طول دوره، ترکیبات استروئیدی، دوز مصرف، فاصله زمانی بین دوره‌ها و …

در این مطلب از وب‌سایت فیتنسیا، سعی کردیم توضیحات جامع و کاربردی در مورد انواع روش‌ها و داروهای پاکسازی بعد از دوره‌های استروئیدی به شما ارائه دهیم. با این حال، اگر سوالی در این زمینه دارید و یا می‌خواهید از مربی بدنسازی برنامه پاکسازی مناسب خودتان را دریافت کنید، کافیست روی دکمه زیر کلیک کنید و با مربی ارتباط برقرار کنید.

سوال‌های رایج در مورد پاکسازی بعد از دوره استروئید