دوره پاکسازی با کلومیفن (کلوماید)

وقتی برای پاکسازی بعد از دوره استروئید برنامه‌ریزی می‌کنید، کلومیفن (کلوماید) یکی از رایج‌ترین و آشناترین داروهایی است که می‌توانید مد نظر قرار دهید. دلایلی که در ادامه خواهیم گفت، کاربرد فراوان کلومیفن سیترات در پاکسازی دوره‌های استروئیدی را توجیه می‌کند.

کلومیفن نه‌تنها در طول دوره PCT (پاکسازی) به کار می‌رود، بلکه در خود دوره استروئید نیز می‌تواند به کاهش و کنترل عوارض جانبی ناشی از استروئیدها کمک کند.

• نیمه عمر کلومیفن : تقریبا ۵ روز

سلب مسئولیت : این نوشته تنها جنبه آموزشی داشته و برای بالا بردن سطح دانش و آگاهی مخاطبان می‌باشد. فیتنسیا به هیچ وجه مصرف استروئیدها و هورمون‌ها را به مخاطبان توصیه نمی‌کند. مصرف خودسرانه هورمون‌ها و سایر داروها، عوارض بسیار شدید و جبران ناپذیری در پی خواهد داشت.

کلومیفن سیترات (کلوماید) چیست؟

کلوماید (کلومیفن سیترات) در دسته داروهایی به نام تعدیل‌کننده‌های انتخابی گیرنده‌های استروژن (SERM) قرار دارد. این دارو خواص ضد استروژن دارد. در ابتدا به عنوان یک داروی باروری برای زنانی که تخمک‌گذاری طبیعی ندارند ساخته شد.

همچنین گاهی اوقات از کلومیفن سیترات برای درمان هیپوگنادیسم در مردان استفاده می‌شود. اغلب این درمان برای مردان نتیجه می‌دهد (بازده هورمون لوتئینیزه کننده توسط غده هیپوفیز را افزایش می‌دهد). به همین دلیل، کلوماید بسیار مورد توجه مصرف‌کنندگان استروئیدهای آنابولیک قرار گرفته است.

در دنیای بدنسازی از کلومیفن به دلیل توانایی آن در کاهش عوارض جانبی ناشی از استروئیدهای آنابولیک/آندروژنیک و همچنین مبارزه با سرکوب تستوسترون طبیعی در اثر مصرف استروئیدها (که هدف اصلی آن است) استفاده می‌شود.

در مورد از ترسناک‌ترین عوارض جانبی استروژنیک که تمام بدنسازها می‌خواهند از آن‌ها دوری کنند، احتباس آب و ژنیکوماستی است. کلوماید برای مقابله با هردوی این عوارض جانبی مفید است.

احتباس بیش از حد آب نه‌تنها می‌تواند هیکل شما را خراب کند و دستاوردهای دوره استروئید را پنهان کند، بلکه منجر به افزایش فشار خون نیز می‌شود. در حالی که ژنیکو در صورت طولانی شدن می‌تواند به حالت درمان‌ناپذیر تبدیل شود و تنها راه حل، جراحی باشد. بنابراین کلومیفن یک دارو و ابزار قدرتمند است که بدنسازانی که از استروئیدهای آنابولیک استفاده می‌کنند باید آن را به درستی مصرف کنند.

کلوماید برای ژنیکوماستی

اگر سطح استروژن در بدن مردان بیش از حد زیاد شود، باعث ایجاد یک عارضه جانبی ناخوشایند به نام ژنیکوماستی می‌شود. در این حالت بافت سینه بیش از حد و به طور غیرعادی رشد می‌کند.

در کنار احتباس آب، ژنیکو بدترین اتفاقی است که در نتیجه مصرف استروئیدها ممکن است رخ دهد. اگر به مدت طولانی باقی بماند، سینه می‌تواند به رشد خود ادامه دهد به حالتی برسد که دیگر قابل درمان نباشد و ورزشکار مجبور به جراحی شود.

بنابراین باید هم در طول دوره و هم بعد از دوره (پاکسازی) به فکر پیشگیری از ژنیکوماستی باشید. استفاده از کلوماید و سایر داروها می‌تواند تضمین کند که همه علائم ژنیکو ناپدید شود.

در حالی که کلومیفن یک داروی آزمایش شده است که امتحان خود را به خوبی پس داده، این روزها برای پیشگیری از ژنیکو از مهارکننده‌های آروماتاز نیز استفاده می‌شود.

ممکن است مصرف‌کنندگان استروئید به اشتباه فکر کنند که SERMهایی مثل کلومیفن می‌توانند احتباس آب را نیز از بین ببرند، اما اینطور نیست.

کلوماید و سایر SERMها به طور موثر بافت سینه را هدف قرار می‌دهند. در حالی که کلومیفن ممکن است مزایای جزئی در کاهش احتباس آب داشته باشد، اما کافی نیست. توصیه می‌شود برای کنترل عارضه جانبی احتباس آب، داروهای دیگری را نیز در نظر داشته باشید.

برای مبارزه با احتباس آب، باید سطح استروژن کاهش یابد. اما کلوماید به طور مستقیم سطح استروژن را کاهش نمی‌دهد. این امر باعث می‌شود که هدف اصلی از مصرف کلومیفن در طول دوره، تنها کنترل ژنیکوماستی باشد.

کلومیفن برای پاکسازی (PCT)

وقتی ورزشکار در طول دوره استروئید، به صورت خارجی هورمون تستوسترون را وارد بدنش می‌کند، سطح این هورمون در بدن او به شدت افزایش می‌یابد و همین باعث رشد بیشتر عضلات و چربی سوزی می‌شود. بدن این افزایش هورمون را تشخیص می‌دهد و دیگر خودش تستوسترون تولید نمی‌کند؛ زیرا این هورمون حتی بیشتر از مقدار نیاز در بدن وجود دارد پس نیازی به تولید آن نیست.

هنگامی که دوره استروئید تمام می‌شود، دیگر تستوسترون مصنوعی را وارد بدن نمی‌کنید و بدنتان نیز این هورمون را تولید نمی‌کند. در نتیجه شاهد افت ناگهانی تستوسترون خواهید بود. این عوارض جانبی زیادی دارد.

پس هدف اصلی پاکسازی بعد از دوره استروئید، بازگرداندن بدن ورزشکار به تعادل طبیعی هورمونی است. به همین دلیل، پاکسازی بعد از دوره، بسیار ضروری و مهم است.

بدون PCT زمان نسبتا زیادی طول می‌کشد تا بدن سطح هورمون‌ها را تنظیم کند و در این مدت تمام دستاوردهای دوره را از دست می‌دهید و تنها عوارض جانبی برای شما باقی خواهد ماند.

کلوماید در دوره پاکسازی بعد از مصرف استروئید بسیار مناسب و کمک‌کننده است. وقتی تولید طبیعی تستوسترون توسط بدن بسیار کم و یا حتی متوقف شده، این دارو می‌تواند نجات‌بخش باشد.

هدف PCT افزایش تستوسترون درون‌زا (تولید شده توسط بدن) به سطوح طبیعی است تا بتوانید از اثرات جدی کمبود تستوسترون جلوگیری کنید. مشکلاتی که در اثر کمبود تستوسترون می‌تواند رخ دهد:

• کاهش میل جنسی
• از دست دادن توده عضلانی
• افزایش چربی بدن
• مشکلات خلق و خو
• کمبود انرژی و قدرت
• عدم تمرکز

این که کلومیفن را چه مدت پس از دوره استروئید مصرف کنید، به نیمه عمر ترکیبات موجود در دوره بستگی دارد.

اگر نیمه عمر استروئیدهایی که مصرف کرده‌اید کوتاه باشد، شاید تنها چند روز یا چند ساعت بعد از پایان دوره، بهترین زمان برای شروع پاکسازی باشد. در حالی که اگر از استروئیدهای با نیمه عمر زیاد مثل پارابولان استفاده کنید، لازم باشد تا ۲ هفته پس از دوره برای شروع پاکسازی صبر کنید؛ زیرا اثرات استروئید برای مدت زیادی در بدن شما باقی می‌ماند.

بسته به این که دوز مصرف استروئید چقدر باشد، ممکن است چندین هفته و یا حتی چندین ماه طول بکشد تا عملکرد طبیعی تستوسترون شما بازیابی شود. بنابراین، کلوماید یکی از ابزارهای قدرتمند است، اما لزوما تنها گزینه ممکن نیست.

دوز مصرف کلوماید

تعیین دوز مصرف کلوماید به دو عامل بستگی دارد.

1. آن را در حین دوره استروئید مصرف می‌کنید یا بعد از دوره؟
2. هدف شما از مصرف آن چیست؟

دوز مصرف کلومیفن در حین دوره استروئيد

کلومیفن معمولا با دوز کم در طول دوره استروئید با هدف محافظت از ورزشکار در مقابل عوارض جانبی استروژنیک مصرف می‌شود.

مصرف تنها ۲۵ میلی‌گرم کلوماید در روز در حین دوره می‌تواند اکثر مردان را از عوارض جانبی نجات دهد.

برخی از ورزشکاران این مقدار را به ۵۰ میلی‌گرم در روز افزایش می‌دهند. اما مصرف دوزهای بیشتر کلوماید موثر نخواهد بود و به نظر می‌رسد که ۲۵ میلی‌گرم در روز برای کاهش اثرات نامطلوب استروئیدها کافی است.

در صورتی که کلومیفن با دوز ۲۵ میلی‌گرم در روز به ورزشکار کمک نکند، ممکن است به یک SERM دیگر مثلا تاموکسیفن نیاز باشد یا در برخی موارد مهارکننده‌های آروماتاز بهتر باشند.

دوز کلوماید برای زنان

از آن‌جایی که کلوماید در ابتدا به عنوان یک داروی کمک‌کننده به باروری زنان ساخته شد، دوز آن برای این منظور به طور کلی ۵۰ میلی‌گرم در روز و گاهی اوقات افزایش تا ۱۰۰ میلی‌گرم در روز در نظر گرفته می‌شود.

بنابراین، ۱۰۰-۵۰ میلی‌گرم حداکثر دوز مفید و موثر کلومیفن است و دوزهای بیشتر نه‌تنها کمک‌کننده نیست بلکه می‌تواند خطرات و عوارض جانبی بیشتری داشته باشد.

اگر صحبت در مورد زنانی باشد که استروئید مصرف می‌کنند، استفاده از کلوماید برای پاکسازی لازم نیست؛ زیرا عوارض جانبی استروژنیک و کمبود تستوسترون برای زنان نگران‌کننده نیست.

دوز کلومیفن برای پاکسازی بعد از دوره استروئید

برای PCT بعد از دوره استروئید، باید دوزهای بیشتری از کلومیفن مصرف شود. معمولات در شروع پاکسازی ۱۰۰-۵۰ میلی‌گرم کلومیفن سیترات در روز مصرف می‌شود. این سطح دوز می‌تواند تا ۲ هفته ادامه داشته باشد، اما به دوره استروئید ورزشکار بستگی دارد و برای برخی مردان، فقط یک هفته مصرف این دوز می‌تواند کافی باشد.

بعد از یک یا دو هفته مصرف دوز ۱۰۰-۵۰ میلی‌گرم در روز، باید برای ۲-۱ هفته بعدی، دوز مصرف را به ۵۰ میلی‌گرم در روز کاهش دهید و سپس در ۲-۱ هفته پایانی دوره پاکسازی، تنها ۲۵ میلی‌گرم در روز مصرف کنید. یک دوره استروئید خوب باید حداقل ۴ هفته باشد و می‌تواند تا ۸ هفته نیز طول بکشد؛ بنابراین دوز مصرف کلومیفن برای پاکسازی باید برحسب مدت زمان پاکسازی، به صورت کاهشی برنامه‌ریزی شود.

در جدول زیر یک نمونه دوره پاکسازی ۴ هفته‌ای با کلومیفن سیترات را مشاهده می‌کنید.

هفته	کلومیفن (میلی‌گرم در روز)
۱	۱۰۰
۲	۷۵
۳	۵۰
۴	۲۵

پاکسازی معرفی شده در جدول بالا تنها جهت آشنایی شما با نحوه طراحی دوره پاکسازی کلومیفن به روش کاهشی است و پاکسازی اصولی باید طبق استروئیدهای مصرف شده و شرایط ورزشکار طراحی شود.

اکثر بدنسازان در پاکسازی تنها از کلوماید استفاده نمی‌کنند؛ زیرا به تنهایی نمی‌تواند تمام عوارض جانبی استروئیدها را کنترل کند. اما در کنار داروهایی مثل نولوادکس (تاموکسیفن) و HCG برای به حداکثر رساندن کارایی و بازیابی سطح تستوسترون، عملکرد مطلوبی دارد.

کلومیفن یا تاموکسیفن؟

یکی دیگر از داروهایی که برای پاکسازی بعد از دوره استروئید استفاده می‌شود، تاموکسیفن سیترات است. هنوز بحث‌های زیادی در میان بدنسازان در مورد این که تاموکسیفن بهتر است یا کلومیفن، وجود دارد.

بسیاری از بدنسازان حرفه‌ای و باتجربه کلومیفن و تاموکسیفن را در پاکسازی به همراه HCG استفاده می‌کنند تا روند تولید تستوسترون را به حالت عادی بازگردانند.

بسیاری از افراد بر این باورند که تاموکسیفن بهتر و موثرتر از کلومیفن است اما درست مثل استروئیدهای آنابولیک، این که کدام دارو بهتر است به نحوه واکنش بدن شما بستگی دارد. یعنی شاید برای یک ورزشکار،‌ تاموکسیفن بهتر باشد اما برای ورزشکار دیگر، کلومیفن موثرتر واقع شود.

به طور کلی، کلومیفن اغلب در تقویت تولید تستوسترون و تاموکسیفن در مسدود کردن استروژن موثرتر است.

• کلومیفن سیترات : تقویت تولید تستوسترون
• تاموکسیفن سیترات : مسدود کردن استروژن

هر دوی این داروها ضد استروژن هستند و می‌توانند ترشح GnRH (هورمون آزاد کننده گنادوتروپین) را تحریک کنند که باعث افزایش خروجی هورمون لوتئینیزه کننده توسط غده هیپوفیز می‌شود. این منجر به افزایش سطح تستوسترون می‌شود.

با این حال، حالت ایده‌آل، مصرف ترکیبی از این داروها برای انجام PCT است.

هر دو داروی کلوماید و نولوادکس داروهای موثری در پاکسازی هستند. کسانی که از استروئیدهای قوی استفاده می‌کنند احتمالا PCT پیچیده‌تر و قوی‌تری دارند. اما مردانی که به عنوان مثال اولین دوره استروئید خود را با تنها ۸ هفته مصرف تستوسترون انجام داده‌اند، احتمالا برای پاکسازی تنها به کلومیفن نیاز دارند.

عوارض جانبی کلوماید

بسیاری از عوارض جانبی که در مورد کلومیفن می‌خوانیم مربوط به استفاده از آن به عنوان یک داروی باروری توسط زنان است. در این موارد، کلوماید ممکن است ریسک ابتلا به سرطان پوست و سرطان تیروئید را افزایش دهد. اما هنوز مشخص نیست که این اثرات در مردانی که کلومیفن را به عنوان یک ضد استروژن مصرف می‌کنند نیز وجود دارد یا خیر.

علاوه بر این، برخی عوارض جانبی کمتر جدی کلومیفن تنها به زنان مربوط می‌شود و در مورد مردان وجود ندارد.

کلوماید به عنوان یک SERM خفیف در نظر گرفته می‌شود که توسط اکثر مردان به خوبی تحمل می‌شود و عارضه جانبی خاصی ندارد. با این وجود، هنوز ممکن است در هنگام استفاده از کلومیفن شاهد عوارض جانبی باشید. اما به خاطر داشته باشید که احتمال شدید بودن این عوارض بسیار کم است.

در مقایسه با زنانی که این دارو را برای اهداف پزشکی و درمانی مصرف می‌کنند،‌ سطح تحمل مردانی که آن را استفاده می‌کنند بیشتر است.

خطرات و عوارض جانبی احتمالی کلوماید شامل موارد زیر است.

• افسردگی
• تحریک پذیری
• تغییرات منفی در خلق و خو
• سردرد
• گر گرفتگی
• اسهال
• حالت تهوع

البته عوارض ذکر شده در بالا بیشتر در مورد زنان است.

اختلالات بینایی مطمئنا یکی از عوارض جانبی است که اکثر مردان نگران بروز آن هستند. متاسفانه تغییر در بینایی یکی از شایع‌ترین عوارض جانبی مرتبط با کلوماید است و یکی از دلایلی که مردان ترجیح می‌دهند به جای کلومیفن، تاموکسیفن مصرف کنند همین است.

در موارد شدیدتر ممکن است از دست دادن ناگهانی بینایی رخ دهد. گاهی اوقات این می‌تواند دائمی باشد. تاری دید رایج‌ترین شکلی است که این عارضه به خود می‌گیرد. اگرچه این یک عارضه جانبی جدی است و هیچکس نمی‌خواهد درگیر آن شود، تصور می‌شود که کمتر از ٪۲ از کاربران کلوماید درگیر آن می‌شوند. البته در اکثر موارد با قطع مصرف کلومیفن، این مشکل خود به خود از بین می‌رود.

عارضه دیگری که برخی از مردان هنگام مصرف کلوماید ممکن است درگیر آن شوند، آکنه است. به نظر می‌رسد این مشکل به طور مستقیم با کلوماید در ارتباط نباشد. بلکه به دلیل افزایش ناگهانی سطح تستوسترون به دلیل مصرف کلومیفن است. احتمال بروز این عارضه در مردانی که مستعد آکنه هستند، بیشتر است.

در یک مطالعه که روی ۳۶ مرد با سطح تستوسترون پایین انجام شد، دوزهای ۲۵ میلی‌گرمی کلوماید منجر به افزایش سطح تستوسترون شد و در هیچ یک از مردان هیچ عارضه جانبی رخ نداد. در حالی که این دوز کمتر از آن مقداری است که بدنسازان مصرف می‌کنند، اما نشان‌دهنده ایمن بودن و ماهیت ملایم این دارو در دوزهای پایین است. همچنین نشان می‌دهد که حتی اگر در صورت مصرف دوزهای زیاد عوارض جانبی رخ دهد، با کاهش دوز مصرف از بین خواهند رفت.

هدف کلومیفن سیترات، کاهش و در نهایت از بین بردن برخی از نگران‌کننده‌ترین عوارض جانبی استروئیدهای آنابولیک است.

به طور کلی می‌توان گفت مزایا و فوایدی که بدنسازان از مصرف کلومیفن کسب می‌کنند بسیار بیشتر از خطرات احتمالی آن است.

اما خبر خوب این است که حتی اگر شما جزو افراد کمی باشید که بدنتان به کلومیفن پاسخ مناسب نمی‌دهد و دچار عوارض جانبی می‌شوید، SERMهای دیگری هستند که به سراغ آن‌ها بروید. همچنین داروهای ضد آروماتاز نیز می‌توانند به شما کمک کنند.

سوال‌های رایج در مورد کلویمفن

نتیجه‌گیری و توصیه‌ها

کلومیفن به ترشح بیشتر تستوسترون توسط بدن کمک می‌کند. همچنین تا حدی باعث مسدود شدن استروژن می‌شود. این دارو بیضه‌ها را تحریک می‌کند تا تستوسترون بیشتری تولید کنند.

کلوماید به عنوان یکی از قدرتمندترین داروهای پاکسازی محسوب می‌شود. کلومیفن توسط ورزشکارانی استفاده می‌شود که استروئیدهای پیشرفته و قدرتمندی مصرف کرده‌اند.