مکمل DHEA: فواید، عوارض جانبی و نحوه مصرف

بسیاری از مردم ادعا می‌کنند که تعادل هورمون‌ها، کلیدی برای داشتن ظاهر و احساس بهتر است. در حالی که راه‌های طبیعی زیادی برای متعادل کردن هورمون‌ها وجود دارد، داروها یا مکمل‌ها نیز می‌توانند سطح هورمون‌های شما را تغییر داده و فوایدی برای سلامتی داشته باشند. DHEA یک هورمون طبیعی و مکمل محبوب است که می‌تواند بر سطوح هورمون‌های بدن تاثیر بگذارد.

توانایی آن برای افزایش تراکم استخوان، کاهش چربی بدن، بهبود عملکرد جنسی و اصلاح برخی مشکلات هورمونی مورد مطالعه قرار گرفته است.

DHEA چیست و چگونه کار می‌کند؟

DHEA یا دهیدرواپی آندروسترون، هورمونی است که به طور طبیعی توسط بدن شما تولید می‌شود.

مقداری از آن به هورمون‌های جنسی مردانه و زنانه اصلی (تستوسترون و استروژن) تبدیل می‌شود.

اثرات آن را می‌توان مربوط به تستوسترون و استروژن پس از این تبدیل دانست. همچنین خود مولکول DHEA نیز اثرات خاصی دارد.

با توجه به این که DHEA به طور طبیعی در بدن تولید می‌شود، برخی تعجب می‌کنند که چرا به عنوان یک مکمل نیز مصرف می‌شود. دلیل اصلی این است که با افزایش سن، سطح DHEA کاهش می‌یابد و این کاهش هورمون با چندین مشکل و بیماری در ارتباط است.

در واقع، تخمین زده می‌شود که DHEA تا ۸۰ درصد در دوران بزرگسالی کاهش می‌یابد. این فقط برای افراد مسن نیست؛ زیرا سطح آن از حدود ۳۰ سالگی شروع به کاهش می‌کند.

سطوح پایین DHEA با بیماری‌های قلبی، افسردگی و مرگ و میر در ارتباط است.

هنگامی که این هورمون را به عنوان یک مکمل مصرف می‌کنید، سطح آن در بدن شما افزایش می‌یابد. مقداری از آن نیز به تستوسترون و استروژن تبدیل می‌شود.

افزایش سطح این سه هورمون، اثرات مختلفی در بدن ایجاد می‌کند که در این مقاله بررسی خواهند شد.

خلاصه: DHEA یک هورمون طبیعی است که به عنوان یک مکمل غذایی در دسترس است. سطوح پایین این هورمون با برخی بیماری‌ها مرتبط است. اما مصرف آن به عنوان مکمل باعث افزایش سطح آن در بدن شما می‌شود.

شاید تراکم استخوان را افزایش دهد

سطوح پایین DHEA منجر به کاهش تراکم استخوان می‌شود. یکی از دلایل کاهش تراکم استخوان که با افزایش سن رخ می‌دهد، همین است.

علاوه بر این، سطوح پایین DHEA با افزایش خطر شکستگی استخوان همراه است.

به دلیل این ارتباط، چندین مطالعه بررسی کرده‌اند که آیا DHEA می‌تواند تراکم استخوان را در افراد مسن افزایش دهد یا خیر؟

برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف این مکمل به مدت یک تا دو سال، می‌تواند تراکم استخوان را در زنان مسن بهبود بخشد، اما در مردان خیر!

مطالعات دیگری وجود داشته‌اند که هیچ مزیتی برای تراکم استخوان پس از مصرف مکمل DHEA مشاهده نکرده‌اند. اما اکثر این مطالعات، شش ماه یا کمتر به طول انجامیده‌اند.

ممکن است مصرف این مکمل برای دوره‌های زمانی طولانی‌تر برای افزایش تراکم استخوان مفید باشد. همچنین، ظاهرا این مزیت برای زنان مسن بیشتر است.

خلاصه: سطوح پایین DHEA با کاهش تراکم استخوان و افزایش احتمال شکستگی آن‌ها در ارتباط است. ممکن است مصرف مکمل آن در دوره‌های زمانی طولانی (یک تا دو سال)‌ تراکم استخوان را (به ویژه در زنان مسن) بهبود بخشد.

به نظر نمی‌رسد که اندازه یا قدرت عضلات را افزایش دهد

به دلیل توانایی DHEA در افزایش تستوسترون،‌ بسیاری بر این باورند که DHEA می‌تواند توده عضلانی یا قدرت را افزایش دهد.

با این حال، اکثر تحقیقات علمی نشان می‌دهند که مصرف مکمل DHEA توده عضلانی یا قدرت عضلات را افزایش نمی‌دهد. این در جوانان، میانسالان و افراد مسن در دوره‌های ۴ هفته الی ۱ سال بررسی شده است.

در مقابل، تعداد کمی از مطالعات گزارش کرده‌اند که این مکمل می‌تواند قدرت و عملکرد فیزیکی را در افراد ضعیف، مسن‌تر یا کسانی که مشکلات غدد فوق کلیوی دارند، بهبود بخشد.

چندین مطالعه نشان داده‌اند که عملکرد فیزیکی در افراد مسن بهبود پیدا نمی‌کند،‌ اما برخی مطالعات محدود نیز افزایش قدرت را گزارش داده‌اند.

به طور کلی، از آن‌جایی که تعداد زیادی از تحقیقات علمی هیچ فایده‌ای برای افزایش اندازه و قدرت عضلات نشان نداده‌اند، پس به احتمال خیلی زیاد DHEA در این مورد موثر نیست.

خلاصه: اگرچه مکمل DHEA باعث افزایش سطح تستوسترون در بدن می‌شود، اما معمولا اندازه یا قدرت عضلات را افزایش نمی‌دهد.

تاثیر آن در چربی سوزی نامشخص است

اکثر تحقیقات نشان می‌دهند که DHEA در کاهش توده چربی بدن نیز موثر نیست.

با این حال، برخی شواهد نشان می‌دهد که مکمل DHEA می‌تواند کاهش اندکی در توده چربی در مردان مسن یا بزرگسالی که مشکلات غدد فوق کلیوی دارند، ایجاد کند.

یک مطالعه نشان داد که DHEA توده چربی را در طول ۴ ماه حدود ۴ درصد کاهش می‌دهد. البته این مطالعه روی افرادی انجام شده است که دچار مشکلات غدد فوق کلیوی هستند.

در حالی که اثرات مکمل‌های استاندارد DHEA بر کاهش توده چربی اصلا چشمگیر نیست، شکل متفاوتی از این مکمل وجود دارد که ممکن است اثرات امیدوارکننده‌تری داشته باشد.

گزارش شده است که این شکل از مکمل به نام Keto DHEA-7، میزان متابولیسم را در مردان و زنان دارای اضافه وزن افزایش می‌دهد.

در طول یک برنامه ورزشی هشت هفته‌ای در بزرگسالان دارای اضافه وزن، وزن بدن و توده چربی پس از مصرف مکمل Keto DHEA-7 در مقایسه با دارونما سه برابر بیشتر کاهش یافت.

اما در کل تحقیقات بیشتری لازم است تا نشان دهد که DHEA در کاهش توده چربی موثر هست یا خیر.

خلاصه: اکثر تحقیقات نشان می‌دهند که مکمل‌های استاندارد DHEA معمولا برای کاهش چربی موثر نیستند. با این حال، شکل متفاوتی از این هورمون به نام Keto DHEA-7 ممکن است در کمک به کاهش چربی موثر باشد.

شاید در مبارزه با افسردگی نقش داشته باشد

رابطه بین DHEA و افسردگی، پیچیده است.

برخی از تحقیقات در زنان در آستانه یائسگی نشان داده است که زنان مبتلا به افسردگی سطوح بالاتری از این هورمون دارند.

با این حال، برخی از افراد مبتلا به افسردگی شدید نسبت به افراد مبتلا به افسردگی خفیف، سطح DHEA کمتری دارند.

در حالی که رابطه بین سطح DHEA و افسردگی کاملا مشخص نیست، محققان بررسی کرده‌اند که آیا مصرف DHEA به عنوان مکمل می‌تواند علائم افسردگی را بهبود بخشد یا خیر.

برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که می‌تواند به درمان افسردگی کمک کند، به ویژه در افراد مبتلا به افسردگی خفیف یا کسانی که به درمان عادی پاسخ نمی‌دهند.

مطالعات دیگری نیز هیچ بهبودی در عملکرد ذهنی یا شاخص‌های افسردگی در بزرگسالان، میانسال و مسن نشان نداده‌اند.

برخی از محققان حتی در مورد استفاده از آن هشدار می‌دهند؛ زیرا سطوح بالاتر DHEA در بدن با افزایش علائم افسردگی در زنان میانسال در ارتباط بوده است.

به طور کلی، قبل از مصرف DHEA برای کمک به درمان افسردگی، اطلاعات بیشتری مورد نیاز است.

خلاصه: ممکن است بین سطوح DHEA در بدن و افسردگی ارتباطی وجود داشته باشد. مصرف آن برای مبارزه با افسردگی تا زمانی که اطلاعات کافی در دسترس نیست، توصیه نمی‌شود.

ممکن است عملکرد جنسی، باروری و میل جنسی را بهبود دهد

جای تعجب نیست که مکملی که بر هورمون‌های جنسی مردانه و زنان تاثیر می‌گذارد، بر عملکرد جنسی نیز تاثیر بگذارد.

برای شروع، مکمل DHEA ممکن است عملکرد تخمدان‌ها را در زنان مبتلا به ناباروری بهبود بخشد.

در واقع، موفقیت لقاح آزمایشگاهی (IVF) را در ۲۵ زن با مشکلات باروری افزایش داد.

این زنان، قبل و بعد از مصرف DHEA تحت IVF قرار گرفتند. پس از مصرف مکمل، زنان تخمک بیشتری تولید کردند و درصد بیشتری از تخمک‌ها بارور شدند. ۶۷ درصد پس از مصرف مکمل در مقابل ۳۹ درصد قبل از مصرف.

علاوه بر این، ثابت شده است که این مکمل ممکن است میل جنسی و عملکرد جنسی را در مردان و زنان تقویت کند.

با این حال، بیشترین مزایا در افراد با اختلال عملکرد جنسی مشاهده شده است. اغلب، هیچ مزیتی در افراد بدون مشکلات جنسی دیده نمی‌شود.

خلاصه: مکمل DHEA ممکن است جنبه‌های مختلفی از عملکرد جنسی، از جمله میل جنسی و باروری را در زنان بهبود بخشد. فواید در درجه اول در افرادی که عملکرد جنسی ضعیفی دارند دیده می‌شود.

می‌تواند به اصلاح برخی از مشکلات آدرنال کمک کند

غدد فوق کلیوی که در بالای کلیه‌ها قرار دارند، یکی از تولیدکنندگان اصلی DHEA هستند.

برخی از افراد شرایطی به نام نارسایی آدرنال دارند که در آن، غدد فوق کلیوی نمی‌توانند مقادیر کافی و طبیعی هورمون‌ها را تولید کنند.

این وضعیت می‌‌تواند باعث خستگی، ضعف و تغییرات فشار خون شود. حتی می‌تواند پیشرفت کند و زندگی فرد را تهدید کند.

مکمل‌های DHEA به عنوان راهی برای درمان علائم نارسایی آدرنال مورد بررسی قرار گرفته‌اند. برخی تحقیقات نشان می‌دهد که این مکمل ممکن است کیفیت زندگی را در این افراد بهبود بخشد.

در زنان مبتلا به نارسایی آدرنال، DHEA باعث کاهش احساس اضطراب و افسردگی و همچنین بهبود شرایط روحی و رضایت جنسی شد.

اگر از نارسایی آدرنال یا سایر مشکلات آدرنال رنج می‌برید، می‌توانید پس از مشورت با پزشک، از مکمل DHEA برای بهبود شرایطتان استفاده کنید.

خلاصه: DHEA به طور طبیعی توسط غدد فوق کلیوی (آدرنال) تولید می‌شود. افراد مبتلا به مشکلات غدد فوق کلیوی ممکن است با مصرف این هورمون به عنوان مکمل، کیفیت زندگی بهتری تجربه کنند.

دوز مصرف و عوارض جانبی

در حالی که گزارش شده برخی افراد ۵۰۰-۱۰ میلی‌گرم در روز مصرف می‌کنند، دوز رایج و مناسب ۵۰-۲۵ میلی در روز است.

در مورد طول دوره مصرف، اگر دوز ۵۰ میلی گرم در روز را انتخاب کرده باشید، می‌توانید مصرف مکمل را به مدت یک سال ادامه دهید. همچنین دوز ۲۵ میلی‌گرم در روز را می‌توان به مدت ۲ سال ادامه داد.

به طور کلی، مکمل‌های DHEA تا دو سال بدون عوارض جانبی شدید به طور ایمن در مطالعات مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

عوارض جانبی جزئی شامل پوست چرب، آکنه و افزایش رشد مو در زیربغل و ناحیه تناسلی است.

نکته مهم این است که مکمل‌های DHEA نباید توسط افراد مبتلا به سرطان تحت تاثیر هورمون‌های جنسی مصرف شود.

بهتر است قبل از شروع مصرف DHEA با پزشک مشورت کنید.

خلاصه: دوز رایج و استاندارد مصرف DHEA، معمولا ۵۰-۲۵ میلی‌گرم در روز است. این دوز را می‌توان تا دو سال بدون عوارض جانبی شدید به طور ایمن مصرف کرد. با این حال، قبل از مصرف این مکمل باید با پزشک صحبت کنید.

نتیجه‌گیری و جمع‌بندی در مورد مکمل DHEA

اثرات مفید مرتبط با DHEA ممکن است در درجه اول در افرادی که سطح DHEA پایین یا شرایط جسمی خاص دارند دیده شود.

برای افراد جوان و سالم، مصرف DHEA نتیجه و اثر خاصی نخواهد داشت. این هورمون به طور طبیعی در بدن تولید می‌شود و لزوما مقدار بیشتر آن بهتر نیست.

با این حال، مکمل DHEA ممکن است برای برخی افراد، به ویژه افراد مسن، مبتلا به مشکلات غدد فوق کلیوی و دارای مشکلات جنسی یا باروری مفید باشد.

توصیه می‌شود قبل از اقدام به مصرف این مکمل با پزشک متخصص مشورت کنید.