جینسینگ در بدنسازی : جنسینگ آسیایی یا آمریکایی؟ فواید، عوارض جانبی و نحوه مصرف

جنسینگ را می‌توان در اکثر مکمل‌هایی که ادعای کند کردن روند پیری یا افزایش میل جنسی مردان را دارند، پیدا کرد. تعجبی هم ندارد، زیرا جینسینگ یک داروی گیاهی فوق‌العاده محبوب به شمار می‌رود و هزاران سال است که برای مسائل گوناگون به کار می‌رود. در این مقاله به فواید جنسینگ در بدنسازی، نحوه مصرف و هر چیزی که باید در مورد آن بدانید می‌پردازیم.

جینسینگ چیست؟

از هزاران سال گذشته تا کنون، در طب سنتی چین، برای درمان انواع زیادی از بیماری‌ها از جینسینگ آسیایی استفاده می‌شود. به همین علت، این گیاه لقب «پادشاه گیاهان دارویی» را نیز به خود اختصاص داده است.

اگر سری به عطاری‌ها،‌ داروخانه‌ها و مراکز مجاز پخش مکمل ورزشی بزنید، انواع گوناگونی از مکمل‌های جنسینگ را خواهید یافت. اما سوالی که پیش می‌آید این است که آیا تمام انواع جینسینگ اثربخشی مطلوب دارند؟ در یک کلمه می‌توان گفت خیر! کارشناسان بر این عقده‌اند که تنها دو نوع جنسینگ : آسیایی (Panax) و آمریکایی (Panax quinquefolius) از اثربخشی خوب و قابل قبول برخوردارند.

جنسینگ آسیایی با نام Panax شناخته می‌شود. Panax یک واژه یونانی بوده که به معنای «درمان همه‌چیز» است. pan به معنی «همه چیز» و axos به معنی «درمان». از طرف دیگر، جینسنگ به معنی «ذات انسان» است. احتمالاً به این خاطر که، ریشه‌های این گیاه شبیه به بدن انسان هستند.

احتمالا نام‌هایی مثل جنسینگ سیبری، برزیلی و هندی به گوشتان خورده باشد. این داروهای گیاهی در واقع جنسینگ نبوده و تنها به سبب داشتن اثرات مشابه با جنسینگ به این نام شهرت یافته‌اند.

جینسنگ چه کار می‌کند؟

از جنسینگ آسیایی معمولاً به عنوان یک محرک و انرژی‌زا استفاده می‌شود. در حالی که نوع آمریکایی این گیاه دارویی برای بهبود ریکاوری و افزایش آرامش بدن استفاده می‌شود.

این تفاوت بسیار مهم که بین جنسینگ آسیایی و آمریکایی وجود دارد، از سالیان گذشته توسط متخصصان طب سنتی چینی بیان شده و البته به روش‌های علمی و مدرن نیز اثبات شده است.

• جنسینگ آسیایی : محرک و انرژی‌زا
• جنسینگ آمریکایی : آرام‌بخش.

جنسینگ آسیایی بهتر است یا جینسینگ آمریکایی؟

دلیل این تفاوت بزرگ در نتایج حاصل از استفاده این دو نوع، نسبت مواد فعال و اثرگذار موجود در آن است. این مواد «جینسنوزید» نام داشته و فراوان‌ترین انواع آن که در جنسینگ آسیایی و آمریکایی وجود دارند، Rg1 و Rb1 هستند.

در جنسینگ آسیایی، مقدار Rg1 بیشتر از Rb1 است. از این رو، این فرم از این گیاه دارویی، باعث تحریک اعصاب مرکزی و افزایش انرژی خواهد شد. به همین علت است که در اکثر مکمل‌های تقویت سطح انرژی، از جنسینگ آسیایی استفاده می‌شود.

از طرفی دیگر، در جنسینگ آمریکایی، مقدار Rb1 بیشتر از Rg1 است. به همین دلیل، مصرف آن، خواص آرام‌بخش، کاهش قند خون و کاهش استرس را برای شما خواهد داشت. این فرم از جنسینگ را اغلب «آداپتوژن» می‌نامند.

آداپتوژن چیست؟

آداپتوژن‌ها به بدن کمک می‌کنند تا سطح استرس را به خوبی مدیریت کرده و آن را به تعادل برساند. این استرس می‌تواند فیزیکی، شیمیایی یا بیولوژیکی باشد. آداپتوژن‌ها، هورمون‌های مربوط به استرس را کنترل می‌کنند. اگر این هورمون‌ها خیلی بالا باشند، آن‌ها را پایین آورده و برعکس اگر بیش از اندازه پایین باشند، آن‌ها را کمی بالا می‌آورند.

به نظر می‌رسد این خاصیت برای سایر هورمون‌ها از جمله هورمون‌های آنابولیک (تستوسترون) و کاتابولیک (کورتیزول) نیز وجود دارد. همچنین، سیستم ایمنی بدن و هر عملکرد دیگر بدن که از تعادل و روال عادی خارج شده باشد، می‌تواند با مصرف این نوع از جنسینگ تحت کنترل در آمده و به حالت طبیعی بازگردد. این مورد می‌تواند به کنترل بهتر استرس کمک کند.

از جمله مواردی که می‌توانند بدن را در شرایط استرس قرار دهند، می‌توان به افزایش شدت تمرینات ورزشی بدنسازی، استرس ناشی از مسائل احساسی و یا حتی آلودگی محیطی اشاره کرد.

علی‌رغم این که یک آداپتوژن می‌تواند استرس شما را کنترل کرده و پایین بیاورد، نباید انتظار داشته باشید شما را به یک موجود فوق بشری تبدیل کند و یا در طولانی مدت نیز همواره موثر باشد. هنگامی که بدن شما به تعادل برسد، دیگر چیز زیادی باقی نمی‌ماند که آداپتوژن‌ها بتوانند انجام دهند.

از آن‌جایی که هیچ لیست رسمی و تأیید شده‌ای از گیاهان دارویی آداپتوژن وجود ندارد و هیچ کمیته‌ای مشخص نکرده که کدام ماده‌‌ها خاصیت آداپتوژن دارند، محصولات زیادی تحت عنوان آداپتوژن به بازار عرضه می‌شوند که شواهد و مدارک کافی برای اثبات عملکرد آن‌ها وجود ندارد.

جنسینگ چه فوایدی برای سلامتی دارد؟

افزایش انرژی و عملکرد ورزشی

مطالعات علمی نشان داده‌اند که مصرف جینسینگ باعث کاهش خستگی، افزایش سطح انرژی و بالا رفتن انگیزه در ورزشکاران می‌شود. البته، محققان اعلام کرده‌اند هیچگونه شواهد علمی که ثابت کند مصرف جنسینگ به صورت مستقیم باعث افزایش عملکرد ورزشی می‌شود وجود ندارد.

یک مطالعه در سال‌های اخیر ثابت کرده که مصرف روزانه ۶۰۰-۲۰۰ میلی‌گرم جنسینگ ( هرکدام از دو نوع آسیایی یا آمریکایی) باعث بالا رفتن انرژی ذهنی و سطح تمرکز می‌شود. اما هیچگونه پیشرفتی در عملکرد فیزیکی مشاهده نشده است. البته شاید استانداردسازی ضعیف (چه در مواد تشکیل دهنده مکمل و چه در نوع انجام آزمایش) باعث بروز این ناسازگاری در نتایج آزمایش شده باشد.

اما در کل می‌توان اینطور نتیجه‌گیری کرد که، مصرف جنسینگ تأثیر خاصی روی قدرت بدنی شما ندارد اما باعث می‌شود در طول تمرین احساس بهتری داشته باشید.

ریکاوری عضلات

جینسینگ به عنوان یک گیاه دارویی آداپتوژن، ممکن است به ریکاوری بهتر عضلات شما بعد از تمرینات سخت ورزشی کمک شایانی کند. به ویژه زمانی که شدت تمرین بدنسازی شما به صورت ناگهانی افزایش پیدا می‌کند و یا هنگامی که فشار روانی خاصی را تجربه می‌کنید که عضلات شما به آن عادت ندارند، جنسینگ می‌تواند به شما کمک کند.

استفاده روزانه ۲۰ گرم جینسینگ آسیایی، به مدت ۱ هفته، آسیب عضلانی و التهاب ناشی از ورزش در مردان جوان را به طرز چشمگیری کاهش می‌دهد.

خواص آنتی‌اکسیدانی

به نظر می‌رسد جنسینگ نیز مانند زردچوبه، سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها باشد. ورزش، افزایش سن، مصرف زیاد غذاهای قندی، سموم محیطی، مواد شیمیایی و استرس باعث افزایش رادیکال‌های آزاد در بدن می‌شوند. مشکلاتی که با بالارفتن سطح رادیکال‌های آزاد ایجاد خواهند شد عبارتند از :

• آسیب دیدن سلول‌ها
• پیری زودرس
• مشکلات متابولیکی
• ریکاوری ضعیف پس از ورزش

تعداد زیادی از مطالعات حیوانی و سلولی اثبات کرده‌اند که جنسینگ باعث کاهش عوارض ناشی از رادیکال‌های آزاد می‌شود. اگرچه مطالعات انسانی در این زمینه بسیار محدود است اما یک مطالعه در سال ۲۰۱۱ گزارش داد که مصرف تنها ۲ گرم جینسینگ در روز، شاخص‌های مربوط به استرس اکسیداتیو را در افراد سالم کاهش می‌دهد.

آیا جنسینگ باعث کاهش وزن می‌شود؟

اکثر مطالعات انسانی می‌گویند خیر! اما فواید احتمالی جینسینگ در کاهش وزن هنوز در حال مطالعه و بررسی است. در مطالعات حیوانی و سلولی، عصاره این گیاه باعث کاهش اشتها و افزایش متابولیسم شده و روند چربی سوزی را تسریع می‌کند.

از بین مطالعات محدود انسانی، یک مورد نشان داد که مصرف روزانه ۸ گرم جنسینگ آسیایی به کاهش وزن زنان چاق کمک می‌کند. احتمالاً دلیل آن بهبود باکتری‌های سالم در سیستم گوارش باشد.

اگر جنسینگ بتواند در کنترل وزن به شما کمک کند، احتمالاً نتیجه توانایی این گیاه در کنترل قند خون است. مصرف ۲۰۰ میلی‌گرم تا ۲۰ گرم جنسینگ آسیایی یا آمریکایی در روز، باعث کاهش قند خون ناشتا در افراد سالم و غیردیابتی می‌شود.

در کل، هنوز هیچ یافته علمی معتبری که نشان دهد مصرف جنسینگ باعث کاهش وزن می‌شود وجود ندارد و به مطالعات علمی و بالینی بیشتری در این مورد نیاز است. بنابراین، سطح انتظارات خود را بر این اساس تنظیم کنید!

آیا جنسینگ عوارض جانبی دارد؟

مطالعات انسانی نشان می‌دهد مصرف ۱۰۰ میلی‌گرم تا ۶۰ گرم جنسینگ آسیایی (Panax) در روز، بی خطر است. همچنین در یک بررسی علمی دیگر، مصرف ۱ گرم جنسینگ در هفته به مدت ۳ سال، هیچگونه عارضه جانبی خاصی در پی نداشت.

باید چه مقدار جنسینگ مصرف کنیم؟

بیشتر متخصصان طب سنتی توصیه می‌کنند روزانه ۳-۱ گرم ریشه جنسینگ مصرف کنید. در دوره‌های زمانی کوتاه که به دلیل بالابردن شدت یا حجم تمرین بدن شما در شرایط استرس قرار دارد، می‌توانید دو تا سه بار مقدار توصیه شده نیز مصرف کنید.

جینسینگ را چگونه مصرف کنیم؟

از آن‌جایی که جنسینگ یک گیاه دارویی آداپتوژن است، برای حاصل شدن نتایج بهتر باید آن را به صورت دوره‌ای مصرف کنید. برای مثال، وقتی که بدن شما در شرایط استرس و تحت فشار قرار گرفت، مصرف آن را آغاز کرده و تا ۶ هفته ادامه دهید تا بدنتان با شرایط جدید سازگار شود. سپس مصرف آن را برای یک دوره زمانی قطع کنید.

برای استفاده از نتایج احتمالی جنسینگ آمریکایی در کاهش وزن و کنترل قند خون، آن را قبل و یا همراه با وعده‌های غذایی میل کنید.

مطالب ذکر شده در این مقاله تنها در جهت بالا بردن سطح دانش و آگاهی مخاطبان می‌باشد. استفاده از هرگونه مکمل، دارو یا گیاه دارویی تنها با مشورت پزشک متخصص مجاز است.